ΧΙΟΣ

Η Χίος είναι νησί του Ανατολικού Αιγαίου και το πέμπτο μεγαλύτερο της Ελλάδας με έκταση 842 τετρ.χιλιόμετρα και μήκος ακτών 213 χιλιόμετρα. Διοικητικά αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Χίου που ανήκει στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου μαζί με τα νησιά Ψαρά, Αντίψαρα και Οινούσσες. Ο πληθυσμός ανέρχεται σε 51.320 κατοίκους (απογραφή 2011) που ζει στην πόλη της Χίου, πρωτεύουσα και κύριο λιμάνι του νησιού, καθώς και στα 64 χωριά του νησιού. 

Ακόμα η Χίος έχει μεγάλη απόδημη κοινότητα σε Λονδίνο και Νέα Υόρκη. Η μικρότερη απόσταση του νησιού από τις απέναντι ακτές της Μικράς Ασίας, είναι 3,5 ναυτικά μίλια από το ακρωτήριο Πούντα ως τη χερσόνησο της Ερυθραίας, στο ύψος του Τσεσμέ. Τα κύρια προϊόντα που εξάγει είναι η ονομαστή χιώτικη μαστίχα, το λάδι, τα σύκα και το κρασί, ενώ έχει διεθνή φήμη για το μέγεθος και την ποιότητα της ναυτιλίας της. Η πρωτεύουσα του νησιού, η πόλη της Χίου, λέγεται και Χώρα.

Πρωτοχρονιά

Η Χίος είναι το νησί των ναυτικών. Η ιδιαίτερη αυτή σχέση της με την ναυτιλία επηρέασε και επηρεάζει τα ήθη και έθιμα του τόπου. Κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων τα παιδιά κατασκεύαζαν ένα καράβι και έβγαιναν στη γειτονιά τραγουδώντας τα κάλαντα. Επίσης είναι γνωστό ότι οι Χιώτες αντί για δέντρο τα Χριστούγεννα στόλιζαν καράβι. Μετά από χρόνια πολλά παιδιά από διάφορα χωριά, κυρίως όμως από το Βροντάδο άρχισαν να κατασκευάζουν όλοι μαζί μοντέλα πλοίων, αναβιώνοντας το Πρωτοχρονιάτικο έθιμο. 

Αυτό δημιούργησε σταδιακά έναν ανταγωνισμό και έτσι κάθε παραμονή της Πρωτοχρονιάς μαζεύονταν στην πλατεία της Χίου και παρουσίαζαν τα δημιουργήματά τους στον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια το έθιμο αυτό έχει πάρει μορφή διαγωνισμού με κανονισμούς και όρους συμμετοχής που επέβαλλε η Περιηγητική Λέσχη Χίου μαζί με το Δήμο Χίου. Τα παινέματα και ο σκοπός που τραγουδιόνταν από τα παιδιά είναι επηρεασμένα από τα μικρασιατικά κάλαντα.

Πάσχα

Οι «ρουκετατζήδες»

Ο ρουκετοπόλεμος του Βροντάδου: Ο Βροντάδος βρίσκεται βόρεια της πόλης της Χίου και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νομού. Στον Βροντάδο κατοικούν πολλοί ναύτες και καπετάνιοι. Το έθιμο του ρουκετοπόλεμου προέρχεται από την τουρκική κατοχή. Πρόκειται για μια ανταλλαγή πυρών ανάμεσα στις δυο μεγαλύτερες ενορίες της πόλης, του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας της Ερυθιανής. Στα Μεστά , το Μεγάλο Σάββατο, οι πιστοί , κυρίως οι νέοι, παίρνουν φως από τον ιερέα με το "δεύτε λάβετε φως" και ανάβουν τον μεγάλο φανό στην πλατεία του χωριού (που έχουν ήδη ετοιμάσει ) και καίνε το ομοιωμα του Ιούδα.

Απόκριες

Η Μόστρα των Θυμιανών: Η Μόστρα είναι η πιο γνωστή καρναβαλική γιορτή της Χίου, που γίνεται στα Θυμιανά. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στο Μεσαίωνα, όταν πειρατές και κουρσάροι λεηλατούσαν τα παράλια των νησιών και άρπαζαν τις σοδειές των κατοίκων. Αγάς: Τα Μεστά, η Ελάτα, το Λιθί, το Πυργί και οι Ολύμποι είναι χωριά που ανήκουν στο Δήμο μαστιχοχωρίων. Τα χωριά αυτά διατηρούν τα μεσαιωνικά χαρακτηριστικά τους, ενώ αναβιώνει κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα το έθιμο του «Αγά».

Σημαντικά πρόσωπα

• Οινοπίδης ο Χίος (5ος αιώνας π.Χ.), μαθηματικός και αστρονόμος
• Αγία Μαρκέλλα (14ος αιώνας μ.Χ.), Αγία της Ορθόδοξης Εκκλησίας
• Στυλιανός Μηλιάδης (1881-1965), ζωγράφος
• Στέφανος Καββάδας (1900-1980), συγγραφέας
• Ανδρέας Παπανδρέου (1919-1996), πρωθυπουργός της Ελλάδας
• Μίκης Θεοδωράκης (1925), μουσουργός
• Γιάννης Φουντούλης (1988), διεθνής υδατοσφαιριστής
• Ανδρέας Συγγρός, εθνικός ευεργετης